تکنیک کالاهان چیست؟
تکنیک کالاهان در واقع همان Thought Field Therapy (TFT) است که توسط روانشناس آمریکایی راجر کالاهان طراحی شده است. کالاهان معتقد بود که وقتی فرد به یک موضوع عاطفی منفی فکر میکند (مانند ترس از حادثه یا خاطره دردناک)، این فکر به یک «میدان فکری» یا “Thought Field” تبدیل میشود که شامل انرژی ذهنی است. به نظر او، اختلالات در آن میدان فکری که او «پرتربیشنها» مینامد، موجب ایجاد احساسات منفی، اضطراب یا اختلال در عملکرد روانی میشوند.
در تکنیک کالاهان، با زدن ضربه (tapping) یا لمس ملایم بر نقاط ویژهای از بدن (معمولاً نقاط انتهای مرزهای انرژی یا مریدین) همزمان با تمرکز ذهنی روی مشکل، این اختلالات «پرتربیشنها» تصحیح و تعادل انرژی بازگردانده میشود. بنابراین، تکنیک کالاهان یک روش تلفیقی است که ترکیبی از روانشناسی انرژی، اصول شرقشناسی (مانند طب سوزنی و مریدینها) و ایدههای درمانی بوده که هدف آن بهبود وضعیت روانی فرد از طریق کار با انرژی نهفته در ذهن و بدن است.
البته نکته مهم این است که کالاهان در جامعه علمی چندان پذیرفته نشده است و شواهد علمی گسترده و قاطع درباره اثربخشی آن محدود است. به هر حال، افراد و درمانگران بسیاری از آن به عنوان ابزاری مکمل و تکنیکی سریع برای مدیریت احساسات منفی استفاده میکنند.
برای مطالعه مقاله چطور انرژی درمانی کنیم؟ کلیک کنید.
نحوه عملکرد تکنیک کالاهان
برای درک عملکرد تکنیک کالاهان، میتوان آن را در چند مرحله تفکیک کرد:
۱. توجه به مشکل و سنجش شدت
ابتدا فرد باید به موضوع یا احساس منفی که میخواهد روی آن کار کند، توجه کند مثلاً «ترس از ارائه»، «خشم نسبت به کسی»، «احساس گناه از گذشته» و غیره. سپس شدت آن احساس را بر اساس مقیاسی از ۰ تا ۱۰ ارزیابی میکند (۰ یعنی هیچ ناراحتی، ۱۰ یعنی بیشترین ناراحتی).
۲. تحریک میدان فکری (Tune the Thought Field)
پس از انتخاب موضوع، فرد با تمرکز ذهنی روی آن موضوع، به «میدان فکری» متناظر میپردازد تا پرتربیشن مرتبط با آن فعال شود. این مرحله باعث میشود خطوط انرژی مرتبط با مشکل روشن شوند و نقاط مریدین مناسب برای ضربه تعیین شوند.
۳. زدن ضربه (Tapping) بر نقاط مریدین به ترتیب خاص
در تکنیک کالاهان، او الگوریتمهایی طراحی کرده است که ترتیب خاصی از نقاط مریدین را نشان میدهند که باید با انگشتان فشار یا ضربه داده شوند. این نقاط معمولاً در مناطقی مانند ابرو، کنار چشم، زیر بغل، نقطه ترقوه و غیره هستند.
ایده این است که ضربه زدن روی این نقاط، جریان انرژی مسدود شده را آزاد کند یا تعادل در میدان فکری بازگرداند.
۴. تکرار و سنجش مجدد
پس از یک دور ضربه زدن، فرد دوباره شدت ناراحتی را از ۰ تا ۱۰ میسنجد. اگر هنوز باقیمانده باشد، تکرار مراحل انجام میشود تا شدت احساس منفی کاهش یابد.
در برخی الگوریتمها، روش «Nine Gamut (9G)» نیز استفاده میشود: در این روش فرد در هنگام ضربه زدن به نقطه خاصی از دست، همزمان کارهایی مانند زمزمه، تمرکز چشم، شمردن یا بیان جملات تأکیدی را انجام میدهد تا بخشهای مغزی بیشتری در فرآیند آزادسازی درگیر شوند.
در مجموع، عملکرد این تکنیک مبتنی بر این فرض است که انرژی روانی در بدن جاری است و اختلال در آن جریان موجب احساسات منفی و اختلالات روانی میشود. تکنیک کالاهان میکوشد با مداخله هدفمند بر روی نقاط مریدین و همزمان تنظیم ذهنی، این جریان انرژی را به تعادل بازگرداند.
فواید و کاربردهای تکنیک کالاهان
تجربهها و گزارشهای متعددی از افراد و درمانگران نشان داده است که تکنیک کالاهان ممکن است در موارد زیر مفید باشد:
- کاهش اضطراب، استرس و حملات پانیک
- کاهش ترسها و فوبیا
- مدیریت خشم و احساس گناه
- تسکین محسوس اضطراب قبل از آزمون، سخنرانی یا موقعیت ویژه
- بهبود خلق عمومی، شادی و آرامش ذهن
- یک ابزار خودیاری که به تنهایی برای فرد قابل اجرا بوده
مزایایی که اغلب برای این روش ذکر میشود عبارتاند از: سرعت در اثرگذاری، سادگی اجرا بدون نیاز به تجهیزات خاص، کاربرد در شرایط اضطراری و امکان استفاده شخصی بدون نیاز مداوم به درمانگر.
با این حال، باید نقاط ضعف و محدودیتهای آن را نیز در نظر داشت:
• شواهد علمی اثربخشی آن محدود است و نتایج به شدت وابسته به مطالعات موردی، گزارشات شخصی یا تحقیقاتی با کیفیت پایین هستند.
• برخی انتقادات آن را روش شبهعلمی میخوانند که بر پایه ادعاهای انرژی درمانی بدون پشتوانه فیزیولوژیک قوی است.
• احتمال اینکه برای مشکلات عاطفی عمیق یا اختلالات روانی جدی کافی نباشد
• نیاز به راهنمایی و آموزش برای اجرای دقیق الگوریتمها (به خصوص برای مبتدیان)
در نتیجه، بسیاری از درمانگران پیشنهاد میکنند که تکنیک کالاهان را به عنوان یک روش مکمل در کنار درمانهای روانشناختی استاندارد (مانند رواندرمانی یا مشاوره) به کار برد.
چگونه از تکنیک کالاهان در زندگی روزمره استفاده کنیم؟
اگر بخواهید خودتان در مواقعی که احساس منفی به سراغتان میآید، از تکنیک کالاهان بهره ببرید، میتوانید مراحل زیر را دنبال کنید:
- تشخیص احساس یا مشکل: در لحظه احساس منفی، بپرسید «من دقیقاً چه احساسی دارم؟» و آن را شناسایی کنید (مثلاً اضطراب، خشم، غم).
- نمرهدهی اولیه: شدت آن احساس را از ۰ تا ۱۰ بسنجید.
- اندیشیدن به آن احساس: به آن فکر کنید، تصویرش را در ذهن بیاورید یا جسمش را در بدن احساس کنید.
- کار با الگوریتم ضربه: طبق الگوریتم مخصوص آن مشکل (اگر بلد باشید) نقاط مریدین را ضربه بزنید.
- استفاده از تکنیک Nine Gamut در صورت نیاز
- سنجش مجدد: دوباره شدت را بسنجید و اگر باقی مانده بود، دوباره اجرا کنید
- پذیرش نتیجه یا تکرار در زمان بعد: اگر احساس کاهش نکرد، میتوانید در زمان بعدی مجدداً تلاش کنید
در تمرین شخصی، ممکن است نیاز باشد که ابتدا زیر نظر یک مدرس یا درمانگر با تجربه این روش را یاد بگیرید تا بتوانید الگوریتمهای مناسب برای مشکلات مختلف را بشناسید.
در نهایت، اگر قصد دارید از این روش بهره ببرید، توصیه میشود ابتدا زیر نظر یک متخصص آموزش ببینید، آن را به عنوان مکمل درمانی در کنار روشهای معتبر روانی به کار ببرید و انتظارات واقعبینانه داشته باشید.